การกำหนดกลยุทธ์ธุรกิจ ด้วย The Business Model Canvas
The Business Model Canvas
เป็นเครื่องมือที่ช่วยในการวางแผนธุรกิจ ซึ่งจะช่วยให้เห็นภาพ (visualizing) ได้อย่างครบถ้วนทุกมุม ซึ่งช่วยในการกาหนดยุทธศาสตร์ กลยุทธ์ ประเมินความสาเร็จของแผนงาน และเลือกรูปแบบธุรกิจ (business model) ที่มีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับธุรกิจ
The Business Model Canvas แบ่งโครงสร้างในการวางแผนและกาหนดกลยุทธ์ออกเป็น 9 กล่อง (building block) ซึ่งทั้ง 9 กล่องนี้ มีความเกี่ยวข้องต่อเนื่องกัน และช่วยให้ธุรกิจเห็นภาพได้อย่างครบถ้วน ชัดเจน The Business Model Canvas ประกอบด้วยส่วนหลักๆ คือ ลูกค้า สินค้า/บริการของธุรกิจ โครงสร้างของ ธุรกิจและความอ่อนไหวทางการเงิน TheBusinessModelCanvasเปรียบเสมือนพิมพ์เขียวของยุทธวิธี ดาเนินการผ่านโครงสร้างองค์กร กระบวนการ และระบบ ซึ่งจะช่วยในการวางแผนธุรกิจอย่างรอบด้าน
เป็นเครื่องมือที่ช่วยในการวางแผนธุรกิจ ซึ่งจะช่วยให้เห็นภาพ (visualizing) ได้อย่างครบถ้วนทุกมุม ซึ่งช่วยในการกาหนดยุทธศาสตร์ กลยุทธ์ ประเมินความสาเร็จของแผนงาน และเลือกรูปแบบธุรกิจ (business model) ที่มีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับธุรกิจ
The Business Model Canvas แบ่งโครงสร้างในการวางแผนและกาหนดกลยุทธ์ออกเป็น 9 กล่อง (building block) ซึ่งทั้ง 9 กล่องนี้ มีความเกี่ยวข้องต่อเนื่องกัน และช่วยให้ธุรกิจเห็นภาพได้อย่างครบถ้วน ชัดเจน The Business Model Canvas ประกอบด้วยส่วนหลักๆ คือ ลูกค้า สินค้า/บริการของธุรกิจ โครงสร้างของ ธุรกิจและความอ่อนไหวทางการเงิน TheBusinessModelCanvasเปรียบเสมือนพิมพ์เขียวของยุทธวิธี ดาเนินการผ่านโครงสร้างองค์กร กระบวนการ และระบบ ซึ่งจะช่วยในการวางแผนธุรกิจอย่างรอบด้าน
1. Customer Segments
กาหนดกลุ่มเป้าหมายที่ต้องการเข้าถึง การระบุกลุ่มเป้าหมายได้ถูกต้องเป็นหัวใจสาคัญของการทา
business model กลุ่มเป้าหมายต้องเป็นกลุ่มที่ทาเงินให้ธุรกิจ การระบุกลุ่มเป้าหมายสามารถระบุได้จาก ความ ต้องการของกลุ่มเป้าหมาย พฤติกรรม และคุณลักษณะอื่นๆ กลุ่มเป้าหมายที่ชัดเจนทาให้ธุรกิจสามารถนาเสนอ สินค้าและบริการได้ตรงกับความต้องการของลูกค้า
2. Value Proposition (คุณค่าของสินค้า/บริการ)
ระบุว่าสินค้า/บริการของธุรกิจสร้างคุณค่าอย่างไรสาหรับลูกค้า ซ่ึงเป็นปัจจัยที่ลูกค้าเลือกสินค้าหรือ
ผลิตภัณฑ์ของเราแทนที่จะเลือกของคู่แข่ง คุณค่าของสินค้า/บริการ อาจเป็นนวัตกรรม หรือการนาเสนอสิ่งใหม่ หรือมีการเพิ่มคุณสมบัติพิเศษที่ทาให้คุณค่าเพิ่มขึ้น ตัวอย่างสิ่งที่เป็นคุณค่ากับลูกค้า ได้แก่ ความแปลกใหม่, คุณภาพของสินค้า/บริการ, การออกแบบสินค้า/บริการได้ตามความต้องการเฉพาะลูกค้าแต่ละราย, ภาพลักษณ์ของ Brand, กลยุทธ์ด้านราคา, การลดต้นทุน, การลดความเสี่ยง, ความสะดวกในการเข้าถึงสินค้า/บริการ, ง่ายต่อการใช้ งาน เป็นต้น
3. Channels
หมายถึงช่องทางในการสื่อสาร ช่องทางการจัดจาหน่าย ช่องทางการขาย ช่องทางการตลาด ที่บริษัทใช้ในการสื่อสารและติดต่อกับสูกค้า ช่องทางเหล่านี้เป็นประโยชน์ต่อธุรกิจในการ - สร้างความตระหนักรู้ในสินค้า/บริการของบริษัท
- ลูกค้าสามารถประเมินคุณค่าของสินค้า/บริการของบริษัท
- เปิดโอกาสให้ลูกค้าสามารถระบุความต้องการที่เฉพาะเจาะจง
- บริษัทสามารถถ่ายทอดคุณค่าของสินค้า/บริการผ่านช่องทางเหล่านี้ - ช่วยให้บริษัทสามารถให้บริการหลังการขายกับลูกค้า
ดังนั้น การเลือกส่วนผสมของช่องทางที่ลงตัว และเข้าถึงลูกค้าเป้าหมายจึงมีความสาคัญและเป็นประโยชน์ อย่างมากต่อธุรกิจ
4. Customer Relationships
ธุรกิจควรระบุรูปแบบของสัมพันธ์ภาพที่ต้องการมีกับสูกค้า ซึ่งมีระดับที่แตกต่างกัน ตั้งแต่ การใช้เครื่อง
ตอบรับหรือเครื่องทางานอัตโนมัติ ไปจนถึงการใช้บุคลากรที่มีความละเอียดอ่อนและให้ความสาคัญกับลูกค้า ตัวอย่างของระดับสัมพันธภาพ เช่น
- การใช้เครื่องทางานอัตโนมัติ - การบริการตนเอง
- การให้บริการโดยบุคลากร
- การบริการแบบเลขาส่วนตัว
กาหนดกลุ่มเป้าหมายที่ต้องการเข้าถึง การระบุกลุ่มเป้าหมายได้ถูกต้องเป็นหัวใจสาคัญของการทา
business model กลุ่มเป้าหมายต้องเป็นกลุ่มที่ทาเงินให้ธุรกิจ การระบุกลุ่มเป้าหมายสามารถระบุได้จาก ความ ต้องการของกลุ่มเป้าหมาย พฤติกรรม และคุณลักษณะอื่นๆ กลุ่มเป้าหมายที่ชัดเจนทาให้ธุรกิจสามารถนาเสนอ สินค้าและบริการได้ตรงกับความต้องการของลูกค้า
2. Value Proposition (คุณค่าของสินค้า/บริการ)
ระบุว่าสินค้า/บริการของธุรกิจสร้างคุณค่าอย่างไรสาหรับลูกค้า ซ่ึงเป็นปัจจัยที่ลูกค้าเลือกสินค้าหรือ
ผลิตภัณฑ์ของเราแทนที่จะเลือกของคู่แข่ง คุณค่าของสินค้า/บริการ อาจเป็นนวัตกรรม หรือการนาเสนอสิ่งใหม่ หรือมีการเพิ่มคุณสมบัติพิเศษที่ทาให้คุณค่าเพิ่มขึ้น ตัวอย่างสิ่งที่เป็นคุณค่ากับลูกค้า ได้แก่ ความแปลกใหม่, คุณภาพของสินค้า/บริการ, การออกแบบสินค้า/บริการได้ตามความต้องการเฉพาะลูกค้าแต่ละราย, ภาพลักษณ์ของ Brand, กลยุทธ์ด้านราคา, การลดต้นทุน, การลดความเสี่ยง, ความสะดวกในการเข้าถึงสินค้า/บริการ, ง่ายต่อการใช้ งาน เป็นต้น
3. Channels
หมายถึงช่องทางในการสื่อสาร ช่องทางการจัดจาหน่าย ช่องทางการขาย ช่องทางการตลาด ที่บริษัทใช้ในการสื่อสารและติดต่อกับสูกค้า ช่องทางเหล่านี้เป็นประโยชน์ต่อธุรกิจในการ - สร้างความตระหนักรู้ในสินค้า/บริการของบริษัท
- ลูกค้าสามารถประเมินคุณค่าของสินค้า/บริการของบริษัท
- เปิดโอกาสให้ลูกค้าสามารถระบุความต้องการที่เฉพาะเจาะจง
- บริษัทสามารถถ่ายทอดคุณค่าของสินค้า/บริการผ่านช่องทางเหล่านี้ - ช่วยให้บริษัทสามารถให้บริการหลังการขายกับลูกค้า
ดังนั้น การเลือกส่วนผสมของช่องทางที่ลงตัว และเข้าถึงลูกค้าเป้าหมายจึงมีความสาคัญและเป็นประโยชน์ อย่างมากต่อธุรกิจ
4. Customer Relationships
ธุรกิจควรระบุรูปแบบของสัมพันธ์ภาพที่ต้องการมีกับสูกค้า ซึ่งมีระดับที่แตกต่างกัน ตั้งแต่ การใช้เครื่อง
ตอบรับหรือเครื่องทางานอัตโนมัติ ไปจนถึงการใช้บุคลากรที่มีความละเอียดอ่อนและให้ความสาคัญกับลูกค้า ตัวอย่างของระดับสัมพันธภาพ เช่น
- การใช้เครื่องทางานอัตโนมัติ - การบริการตนเอง
- การให้บริการโดยบุคลากร
- การบริการแบบเลขาส่วนตัว
5. Revenue Streams
หมายถึงเงินสดที่ธุรกิจจะได้รับหลังหักค่าใช้จ่ายแล้ว ในแผนธุรกิจ ลูกค้าเปรียบเสมือนหัวใจ กระแสรายรับ
ก็คือเส้นเลือดที่หล่อเลี้ยงหัวใจ ธุรกิจต้องถามตัวเองว่า คุณค่าอะไรที่ลูกค้ายินดีจ่ายเงิน คาตอบที่ถูกต้องจะ สามารถช่วยให้ธุรกิจประสบความสาเร็จในการดึงเงินจากลูกค้า กระแสรายรับอาจเป็นการที่ลูกค้าซื้อสินค้า/บริการ เพียงครั้งเดียว หรือเกิดจาการซื้อซ้า หรือการซื้อบริการต่อเนื่อง หรือการซื้อบริการหลังการขาย
6. Key Resources
ทรัพยากรทสี่ าคัญของบริษัทมีความสาคัญต่อการทาให้แผนธุรกิจสัมฤทธิ์ผล ทรัพยากรต่างๆ ได้แก่
ทรัพยากรทางกายภาพ ได้แก่ อุปกรณ์ต่างๆ ที่เป็นรูปธรรม เช่น เครื่องจักร, ทรัพยากรการเงิน, ทรัพย์สินทาง ปัญญา, และทรัพยากรบุคคล เป็นต้น
7. Key Activities
ระบุกิจกรรมสาคัญๆ ที่ธุรกิจต้องดาเนินการเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ กิจกรรมหลัก ได้แก่ การผลิต, การ
ให้บริการ, สินค้า/บริการที่แก้ปัญหาให้ลูกค้า, การสร้างเวทีของธุรกิจ, การสร้างเครือข่าย เป็นต้น
8. Key Partnerships
ในการทาธุรกิจทุกวันนี้ การสร้างหุ้นส่วนทางธุรกิจเป็นสิ่งสาคัญและจาเป็น ข้อดีของการมีหุ้นส่วนทางธุรกิจ
คือ เพื่อประโยชน์สูงสุดของธุรกิจ เพื่อลดความเสี่ยง และเพื่อให้ได้มาซึ่งทรัพยากรในทางธุรกิจ ประเภทของหุ้นส่วนทางธุรกิจ ได้แก่
- พันธมิตรทางธุรกิจ
- การร่วมหุ้นเพื่อพัฒนาธุรกิจใหม่
- พันธมิตรคู่ค้า ได้แก่ buyer – supplier
9. Cost Structure
โครงสร้างด้านต้นทุนหมายรวมถึงต้นทุนทั้งหมดที่จะเกิดขึ้นในการดาเนินการตามรูปแบบธุรกิจที่บริษัท
กาหนด เช่น ต้นทุนในการสร้างคุณค่าสินค้า/บริการ ต้นทุนในการรักษาลูกค้า, ต้นทุนด้านทรัพยากร, ต้นทุนในการ ให้บริการ เป็นต้น การคานวนต้นทุนสามารถคานวนได้ตาม key resource, key activities และ key partnership
หมายถึงเงินสดที่ธุรกิจจะได้รับหลังหักค่าใช้จ่ายแล้ว ในแผนธุรกิจ ลูกค้าเปรียบเสมือนหัวใจ กระแสรายรับ
ก็คือเส้นเลือดที่หล่อเลี้ยงหัวใจ ธุรกิจต้องถามตัวเองว่า คุณค่าอะไรที่ลูกค้ายินดีจ่ายเงิน คาตอบที่ถูกต้องจะ สามารถช่วยให้ธุรกิจประสบความสาเร็จในการดึงเงินจากลูกค้า กระแสรายรับอาจเป็นการที่ลูกค้าซื้อสินค้า/บริการ เพียงครั้งเดียว หรือเกิดจาการซื้อซ้า หรือการซื้อบริการต่อเนื่อง หรือการซื้อบริการหลังการขาย
6. Key Resources
ทรัพยากรทสี่ าคัญของบริษัทมีความสาคัญต่อการทาให้แผนธุรกิจสัมฤทธิ์ผล ทรัพยากรต่างๆ ได้แก่
ทรัพยากรทางกายภาพ ได้แก่ อุปกรณ์ต่างๆ ที่เป็นรูปธรรม เช่น เครื่องจักร, ทรัพยากรการเงิน, ทรัพย์สินทาง ปัญญา, และทรัพยากรบุคคล เป็นต้น
7. Key Activities
ระบุกิจกรรมสาคัญๆ ที่ธุรกิจต้องดาเนินการเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ กิจกรรมหลัก ได้แก่ การผลิต, การ
ให้บริการ, สินค้า/บริการที่แก้ปัญหาให้ลูกค้า, การสร้างเวทีของธุรกิจ, การสร้างเครือข่าย เป็นต้น
8. Key Partnerships
ในการทาธุรกิจทุกวันนี้ การสร้างหุ้นส่วนทางธุรกิจเป็นสิ่งสาคัญและจาเป็น ข้อดีของการมีหุ้นส่วนทางธุรกิจ
คือ เพื่อประโยชน์สูงสุดของธุรกิจ เพื่อลดความเสี่ยง และเพื่อให้ได้มาซึ่งทรัพยากรในทางธุรกิจ ประเภทของหุ้นส่วนทางธุรกิจ ได้แก่
- พันธมิตรทางธุรกิจ
- การร่วมหุ้นเพื่อพัฒนาธุรกิจใหม่
- พันธมิตรคู่ค้า ได้แก่ buyer – supplier
9. Cost Structure
โครงสร้างด้านต้นทุนหมายรวมถึงต้นทุนทั้งหมดที่จะเกิดขึ้นในการดาเนินการตามรูปแบบธุรกิจที่บริษัท
กาหนด เช่น ต้นทุนในการสร้างคุณค่าสินค้า/บริการ ต้นทุนในการรักษาลูกค้า, ต้นทุนด้านทรัพยากร, ต้นทุนในการ ให้บริการ เป็นต้น การคานวนต้นทุนสามารถคานวนได้ตาม key resource, key activities และ key partnership
-------------------------------------------------------------